Edith Frank was de moeder van Anne Frank, het Joodse meisje dat wereldberoemd werd door het dagboek dat zij schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog. In dit artikel ontdek je wie moeder Anne – dus Edith – eigenlijk was, waar ze vandaan kwam en welke rol zij speelde in het leven van Anne. We kijken naar haar achtergrond, haar gezinssituatie en wat we feitelijk over haar weten.
Van Aken naar Amsterdam: de achtergrond van moeder Anne
Edith Holländer, later bekend als Edith Frank, werd geboren op 16 januari 1900 in Aken, Duitsland, als deel van een welgesteld Joods gezin. Zij was het vierde kind en groeide op met een relatief onbezorgde jeugd totdat haar oudere zus overleed. Na haar opleiding werkte ze enige tijd in het familiebedrijf voordat ze Otto Frank leerde kennen en met hem trouwde in 1925. Samen verhuisden ze later naar Nederland waar Otto zijn bedrijf hervatte. Hun eerste dochter Margot werd geboren in 1926, gevolgd door Anne in 1929. Als moeder concentreerde Edith zich vooral op het huishouden en de zorg voor haar dochters. Al snel bleek de toenemende dreiging van het nazisme in Duitsland het leven van de familie drastisch te beïnvloeden. In 1933, toen Adolf Hitler aan de macht kwam, besloten Edith en Otto te emigreren naar Nederland om de groeiende antisemitische vervolging te ontlopen.
Moeder Anne in het Achterhuis: rollen en uitdagingen
Toen de familie gedwongen onderdook in het Achterhuis in Amsterdam om te ontsnappen aan deportatie, bevond Edith zich samen met haar man en dochters in een benauwde en gespannen situatie. Zoals Anne Frank in haar dagboek beschreef, botste ze soms met haar moeder over dagelijkse zaken, wat typerend kan zijn voor een moeder-dochterrelatie onder extreme omstandigheden. Toch was Edith volgens haar man Otto een toegewijde moeder die haar kinderen boven alles zette.
In het Achterhuis had Edith het zwaar; het leven in gevangenschap leidde tot constante spanning en zorgen over de veiligheid van haar dochters. Haar positie als moeder in die afgesloten ruimte was er een van voortdurende angst en verantwoordelijkheid.
Wat gebeurde er met Edith na de ontdekking van het Achterhuis?
Op 4 augustus 1944 werd het Achterhuis ontdekt en de familie gearresteerd. Edith werd, net als haar dochters, eerst afgevoerd naar kamp Westerbork en daarna gedeporteerd naar Auschwitz-Birkenau. In Auschwitz werd zij bij haar dochters ondergebracht maar uiteindelijk van hen gescheiden. Terwijl Margot en Anne later naar Bergen-Belsen werden getransporteerd, bleef Edith in Auschwitz achter. Haar gezondheid ging achteruit en ze stierf op 6 januari 1945, nog geen maand voor de bevrijding van het kamp.
Haar dood markeert het tragische lot van zoveel ouders tijdens de Holocaust, en hoewel zij niet de prominente verteller was – dat was haar dochter Anne – blijft Edith Frank een belangrijke, menselijke figuur in het verhaal achter het dagboek en de geschiedenis van de familie Frank.
Achter moeder Anne: familie, werkelijkheid en impact
Edith Frank was dus niet alleen moeder van Anne, maar ook een vrouw die haar gezin door enkele van de moeilijkste omstandigheden in de 20e eeuw probeerde te leiden. Haar jeugd in Duitsland, de verhuizing naar Nederland, het onderduiken en haar uiteindelijke lot werpen een aangrijpend licht op wat het betekende om moeder te zijn in een tijd van oorlog en vervolging. Haar verhaal is verbonden met dat van Anne, maar staat ook op zichzelf als een herinnering aan moederschap onder extreme druk.